دفاتر قانونی دارای انواع زیر می باشد.
دفتر روزنامه یکی از اسناد مهم برای پلمپ دفاتر محسوب می گردد که هر سازمانی برای تنظیم صورت های مالی در سال مالیاتی مربوطه، به آن نیازمند است.
نکته: نحوه تنظیم این گونه دفاتر بر اساس ماده سوم آئین نامه نحوه تنظیم و نگه داری دفاتر زکر شده است.
دفتر روزنامه در واقع به دفتری گفته می شود که اشخاص حقیقی و حقوقی برای ثبت رویداد های پولی و مالی سازمان خود از آن استفاده می کنند.
این عملیات شامل:
استفاده از نرم افزار اتوماسیون اداری، نرم افزار دبیرخانه ساده و… برای افزایش راندمان سازمان ها پیشنهاد می شود.
با توجه به ماده ۸ ق.ت، دفتر کل به دفتری گفته می شود که صاحبان کسب و کار باید تمامی صورت معاملات خود را از دفتر روزنامه به آن انتقال دهند که هر کدام از آنها مربوط به بخشی از این دفتر می باشند.
بنابراین می توان گفت که دفتر کل یک خلاصه نفکیک شده از دفاتر روزنامه می باشد که تمامی اطلاعات موجود بر اساس یک نظم مشخص و با ثبت در حساب های مشخص به ترتیب تاریخ، ثبت می گردند.
بر اساس ماده ۹ ق.ت، به دفتری که که صاحب کسب و کار موظف است به صورت سالانه آن را تهیه نماید دفتر دارایی می گویند که این دفتر شامل صورت کامل و دقیقی از دارایی های منقول و غیر منقول، دیون و مطالبات می باشد که باید بر اساس تاریخ در دفتر دارایی ها ثبت گردند.
نکته ۱: این دفتر باید تا پایان ۱۵ فروردین ماه سال بعد تنظیم و تکمیل گردد.
نکته ۲: وجود ترازنامه باعث شده است که امروزه از دفتر دارایی استفاده نگردد.
با توجه به ماده ۱۰ ق.ت، دفتر کپیه دفتری است که نامه ها و صورت حساب ها را به ترتیب تاریخ در آن ثبت می کنند که امروزه سیستم اتوماسیون جای آن را گرفته است.
با توجه به ماده ۱۶ ق.ت، زمانی که یک تاجر ایرانی و یا غیر ایرانی مقیم بخواهد شغل خود را اعمال تجاری کند، بایستی در دفاتر تجاری ثبت نام نماید. انجام این کار به عهده اداره کل ثبت شرکت های قوه قضاییه می باشد.
همچنین با توجه به ماده ۱۸۴ ق.م.م، اداره کل ثبت شرکت ها مکلف است که در آخر هر ماه لیست کاملی از شرک های ثبت شده را همراه با تغییرات آنها به سازمان امور مالیاتی تحویل دهد.
منبع: